U weet natuurlijk waar ik het over heb: Albert Heijn mag van de rechter zijn ‘drogist op afstand’ handhaven. Hij vindt dat voldaan wordt aan de eis tot verantwoorde zorg als er 32 uur per week een (assistent-)drogist aanwezig is. Het CBD, de Consumentenbond en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen zijn het daar niet mee eens. De zaak zal derhalve in hoger beroep nogmaals beoordeeld worden.
_x000D_
Het is een overwinning voor Albert Heijn, met in potentie verstrekkende gevolgen. Want het biedt supermarkten een snelle, makkelijke en vooral goedkope manier om te voldoen aan de wettelijke eis tot verantwoorde zorg. Aan de andere kant is het ook weer geen vrijbrief. Zo moet er bij Albert Heijn wél 32 uur per werkweek een (assistent-)drogist over de vloer komen! Echter: waar baseert de rechter het op dat 32 uur voldoende is? Het lijkt me een volledig arbitrair oordeel.
_x000D_
_x000D_
Dat retail geld moet verdienen, daar hoeven we het niet over te hebben; maar dat moet een arts of apotheker ook. Je kunt supermarkten niet kwalijk nemen dat zij uit de zelfzorgruif willen mee-eten. Het gaat erom hoe. In zorg mag commercie niet het hoogste woord hebben. Er zijn aanwijzingen dat dat nu wel het geval is. Want er is maar een reden waarom bij Albert Heijn de ‘drogist op afstand’ is geïntroduceerd: om de kosten dusdanig te besparen dat zelfzorg lucratief wordt. Laten we wel wezen: je kunt die haakjes bij (assistent-)drogist wel weglaten, want een volwaardige drogist is duurder. En die uren? 32 Lijkt best wel wat. Maar dat is, voor een winkel die zeven dagen in de week in totaal circa 80 uur open is, een aanwezigheid van slechts 40% van de tijd; de rest gaat het via ipad en telefoon.
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
Onbenullig
_x000D_
_x000D_
À propos ipad en telefoon. Ik weet zo uit de losse pols wel wat redenen te bedenken waarom ik als consument daar losjes mee om zou kunnen gaan. In willekeurige volgorde enige soms zeer onbenullige maar evengoed realistische excuses die ik als consument kan maken:
_x000D_
1. ik voel me voor schut staan daar in die winkel
_x000D_
2. het komt me nu effe niet goed uit
_x000D_
3. is er een keuzemenu dat ik moet afluisteren? En moet ik wachten tot ik verbinding hebt? Ja dahaag!
_x000D_
4. een ouderwetse telefoon gekoppeld aan een ipad? WTF?
_x000D_
5. waarom bellen als ik ook op t internet kan snuffelen?
_x000D_
6. Ik heb geen zin om uit te leggen waar ik die medicijnen voor nodig heb
_x000D_
7. ik weet zeker dat ik t beter weet dan zo’n suffe drogist
_x000D_
8. ik heb een probleem en dat houdt me bezig. Als de supermarkt niet echt even tijd voor MIJ heeft, waarom ik dan wel voor de supermarkt?
_x000D_
En zo voort ad nauseam.
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
Verantwoordelijkheid
_x000D_
_x000D_
Laat één ding duidelijk zijn: er is altijd een ongelijke relatie tussen de zorg-gevende en de zorg-ontvangende: de een heeft iets nodig, is daar afhankelijk van, is niet bij machte zonder dat ‘iets’ zijn beoogde staat van zijn te realiseren. De ander heeft dat ‘iets’, en kan dat naar eigen inzicht geven – of niet. De ontvanger is dus ALTIJD afhankelijk van de gever. En dat legt een grote verantwoordelijkheid bij de gever, die zeer veel verder gaat dan een puur op kosten en commercie gebaseerde overweging.
_x000D_
Maar in het Albert-Heijnscenario moet de consument het initiatief nemen tot verantwoorde zorg. Serieus? In welke andere veiligheidssituatie is dat usance? Als ik het initiatief moet nemen om verantwoorde zorg te KRIJGEN, dan vindt Albert Heijn dus dat je geen verantwoorde zorg hoeft te GEVEN. Niets weerhoudt de grootgrutter er dan van om op termijn de drogistenuren in de winkel af te bouwen, de ‘drogist op afstand’ op te doeken en de consument te laten communiceren met een robot op afstand, of via een app met FAQ’s.
_x000D_
Maar het gaat nog een stapje verder: als de overheid dit toestaat, dan levert in wezen de overheid ZELF geen verantwoorde zorg. Het geeft die verantwoordelijkheid uit handen – niet aan retail, maar aan de consument: de partij die met verantwoorde zorg juist beschermd dient te worden. Ik vraag mij af hoe dat in een andere situatie zou werken: zou de overheid ook de jaarlijks verplichte APK afschaffen en de verantwoordelijkheid daarvoor voortaan in handen van de autorijders zelf leggen? Zul je zien wat er gebeurt!
_x000D_
_x000D_
_x000D_
_x000D_
Cynisme
_x000D_
_x000D_
Wat is de consequentie van deze beslissing?
_x000D_
Ik ga nu even heel cynisch doen, en citeer daartoe een reactie die geplaatst werd op de website van Retailnieuws – met excuses voor de grammatica: “Wat veel mensen niet weten dat een overdosis paracetamol op de derde plaats van gelukte zelfdoding staat. In de supermarkt kun je gewoon zonder legitimatie onder 16 jaar paracetamol kopen de snelle dood, de langzame alcohol en tabak dat mag niet onder de 18 jaar. Dat vinden wij normaal.”
_x000D_
Welnu: wat als aantoonbaar te maken is dat het aantal gelukte zelfdodingen stijgt als gevolg van deze uitspraak? Daar zit volgens mij de angel voor Albert Heijn. Want ‘verantwoorden’ betekent ook dat je rekenschap aflegt. Met andere woorden: als het misgaat, dan ligt de schuld bij Albert Heijn zelf. (En volgens mij kun je dat aantoonbaar maken – bijvoorbeeld door bij gevallen van zelfdoding de kassabonnen van aangekochte paracetamol te registreren.)
_x000D_
Het is de overheid die, door de term verantwoorde zorg niet zorgvuldig te omschrijven, ervoor gezorgd heeft dat partijen misbruik maken van het grijze gebied dat daarmee gecreëerd wordt. Ik vind dat onverantwoord. Er zijn twee dingen nodig. Ten eerste: een solide definitie. En ten tweede: zorg dat leveraars van verantwoorde zorg zich transparant moeten verantwoorden. Albert Heijn moet de hand in eigen boezem steken (maar zal dat niet doen), de overheid moet zijn verantwoordelijkheid nemen (en dat zal nog wel een tijdje duren).
_x000D_
_x000D_
De Taalunie geeft bij het woord ‘cynisme’ een toepasselijk voorbeeld over een doodzieke patiënt: “We zullen hem behandelen. Als hij blijft leven, hadden we het bij het rechte eind. Als hij sterft, hebben we toch wat bijgeleerd.” Laten we hopen dat overheid en supermarkten het niet zover laten komen. Of ben ik nou té cynisch?
_x000D_
