Het Nivel heeft sinds de invoering van de pakketmaatregel gemonitord wat de effecten hiervan zijn. Nivel constateert dat huisartsen de middelen die niet meer vergoed worden minder vaak voorschrijven. Veel mensen kopen en betalen hetzelfde, of een vergelijkbaar ander middel, nu zelf en laten daarmee zien dat zij in staat zijn om verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid te nemen.
Maar naast deze beoogde effecten ziet het Nivel ook ongewenste effecten. Zo valt bij vitamine D op dat het door huisartsen vaker wordt voorgeschreven in doseringen die nog wel vergoed worden. Deze week/maanddoseringen zijn echter aanzienlijk duurder dan vitamine D in dagdosering. Voor calcium geldt dat huisartsen meer combinatiepreparaten hebben voorgeschreven. Daarnaast is een klein deel van de mensen die de middelen nog wel nodig hebben, ermee stopt.
In plaats van paracetamol 1000 mg worden duurdere middelen of middelen met een minder gunstig risicoprofiel voorgeschreven, zoals fentanyl, oxycodon en tramadol.
Goedkoper
Neprofarm merkt op dat, terwijl deze substitutie plaats lijkt te vinden omwille van kostenbesparing voor de patiënt, het de vraag is of het zelf betalen van paracetamol daadwerkelijk een financiële barrière is. Neprofarm hield de kosten van voorschrijven van deze vervangende middelen tegen die van aankoop van paracetamol in het zelfzorgkanaal naast elkaar, en concludeert dat het zelfzorgkanaal aanzienlijk goedkoper kan zijn. Het rekende uit dat bij een vergelijkbare gemiddelde afname van paracetamol per gebruiker per jaar, de kosten bij voorschrijven (inclusief receptregelvergoeding) uitkomen op € 55,76, terwijl paracetamol via de drogist uitkomt op slechts € 15,48 per jaar. “De patiënten die chronisch paracetamol gebruiken zijn aanzienlijk goedkoper uit wanneer zij hetzelfde middel bij de drogist aan schaffen.”
Verder merkt Neprofarm op dat vanuit het oogpunt van veiligheid een verschuiving naar zwaardere pijnmedicatie een ongewenste ontwikkeling is, omdat deze middelen meer nadelige effecten hebben dan paracetamol. Bij de opioïden komt daar het gevaar op verslaving bij. De voorschrijvers van deze zwaardere medicatie zouden bovendien met een passend zelfzorgadvies bijdragen aan het betaalbaar houden van de gezondheidszorg.
Betere communicatie
De evaluatie van de pakketmaatregel brengt tevens aan het licht dat bij veranderende medicatie vaker gesproken moet worden met patiënten over hun geneesmiddelengebruik. “Wanneer patiënten een ander middel of hetzelfde zelf kopen en betalen, of helemaal stoppen met een middel, is het van belang dat hun (huis)arts en apotheek hiervan op de hoogte zijn, bijvoorbeeld vanwege interacties met andere medicatie. De resultaten laten echter zien dat er weinig gesproken is met de (huis)arts of apotheek over veranderingen na invoering van de pakketmaatregelen. Zo is in ongeveer de helft van de situaties niet met de (huis)arts of apotheek besproken dat gestopt is met een middel.”
Neprofarm vindt het positief dat de pakketmaatregel ertoe geleid heeft dat meer mensen verantwoordelijk zijn geworden voor hun eigen gezondheid. “Het is goed dat de middelen die niet meer vergoed worden ook minder worden voorgeschreven door huisartsen. Voor huisartsen en apothekers ligt er de uitdaging om patiënten beter voor te lichten over de mogelijkheden en het gebruik van zelfzorgmiddelen. Meer communicatie met patiënten over hun medicatie, draagt bij aan zelfredzaamheid van de patiënt.”
